نشست علمی

جلسه با سخنرانی دکتر سید حسین سیدموسوی (دبیر جلسه)، حجت‌الاسلام دکتر محمدتقی سبحانی و حجت‌الاسلام دکتر علی رضایی تهرانی با موضوع «تراث حکمی امام رضا (علیه‌السلام)» برگزار شد. دکتر سبحانی با اشاره به ویژگی‌های عصر امام رضا (علیه‌السلام) — مانند بلوغ تشیع و ظهور مکاتب کلامی رقیب — بر استقلال دستگاه معرفتی ایشان تأکید کرد و اصولی مانند «نفی سنخیت خالق و مخلوق»، «حدوث اراده الهی» و «اصل‌محوری معارف رضوی» را تشریح نمود. دکتر رضایی تهرانی با طرح بحث «امکان فلسفه شیعی»، به نقد دیدگاه‌های موجود پرداخت و لزوم استنباط قواعد فلسفی از متون دینی با روشی نظام‌مند را یادآور شد. هر دو سخنران بر ضرورت مطالعه سیستماتیک معارف رضوی و تأسیس کرسی الهیات رضوی برای ترویج این اندیشه تأکید کردند.

حضرت آیت‌الله رضایی تهرانی در این نشست که برای تبیین بیشتر مباحثی که قرار است در ایام محرم و صفر توسط طلاب و سحنرانان بیان شود برگزار شده است به بررسی ابعاد مختلف نهضت عاشورا، از جمله اهداف قیام امام حسین (علیه‌السلام)، نقش زنان و کودکان، تحلیل فضایل و رذایل موجود در این واقعه، و تأثیرات جهانی آن می‌پردازد. نهضت حسینی نه تنها یک رویداد تاریخی، بلکه حرکتی اصلاح‌گرانه برای احیای دین و عدالت بود که با شهادت امام و یارانش به اوج رسید. زنانی مانند حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) و همسران شهدا نقشی کلیدی در تداوم پیام عاشورا داشتند، درحالی که کودکان نیز با فداکاری خود درس وفاداری دادند. این قیام، با تنوع نژادی و فرهنگی یاران امام، پیامی جهانی علیه ظلم و برای احقاق حق ارائه کرد. همچنین، سبک زندگی اسلامی بر اساس سیره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) و اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به‌عنوان الگویی برای مبارزه با تحریف‌ها و انحرافات مطرح شد. در پایان، منابع معتبری مانند «نفس المهموم» و «حماسه حسینی» برای مطالعه عمیق‌تر معرفی گردید.

حضرت آیت‌الله رضایی تهرانی در این نشست بیان داشتند که پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم) با چالش بیان وجه باطنی امامت و ولایت تکوینی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) مواجه بودند، چراکه جامعه آن زمان ظرفیت درک چنین مفاهیمی را نداشت. ایشان با احتیاط و در قالب اشاره‌هایی مانند حدیث «لولا أننی أخاف...» به فضایل حضرت علی (علیه‌السلام) پرداختند. در عصر حاضر، با تأثیر انقلاب اسلامی و نقش عارفانی مانند امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه)، اقبال به عرفان افزایش یافته و حوزه‌های علمیه موظف به تخصصی‌تر کردن این مباحث شده‌اند. عرفان با اخلاق تفاوت‌های بنیادین دارد: عرفان به «فناء نفس» و طهارت ذاتی می‌رسد، درحالی‌که اهدف اخلاق، اعتدال صفات است. عرفان مبتنی بر عشق و شهود است و قابل‌وصف نیست، اما اخلاق بر عقل و دستورالعمل‌های عملی استوار است. خطرات عرفان مانند تفرعن یا انحراف، به‌مراتب عمیق‌تر از اخلاق است و نیاز به استاد آگاه دارد. در نهایت، عرفان به‌عنوان مسیری بی‌پایان به سمت قرب الهی، جهان‌شناسی جدیدی ارائه می‌دهد که اخلاق فاقد آن است.